Najnowsze narzędzia do kosztorysowania

Norma Expert. Kosztorys
Rys. Athenasoft

Norma Expert
Firma Athenasoft wypuściła w minionym roku nowoczesną wersję swego czołowego produktu Norma. Jest to program Norma Expert napisany z wykorzystaniem nowoczesnej technologii .net (dot net). Interfejs programu przypomina w dużym stopniu znany już powszechnie interfejs systemu MS Office 2007. Głównym elementem na ekranie jest wstęga zadań (ribbon), na której umieszczone są grupy ikon, pozwalających na wywoływanie podstawowych funkcji programu. Zestawy te są dopasowywane do potrzeb aktualnie wybranego przez użytkownika widoku. Główny obszar ekranu jest zajmowany oczywiście przez zestaw tych informacji, które są w danym momencie najistotniejsze dla określonego widoku, czyli na przykład w widoku kosztorysu, użytkownik obserwuje pozycje kosztorysu, ich opis, podstawę wyceny i zestaw elementów RMS z wykazanymi ilościami zużycia i wartościami. W widoku przedmiaru na ekranie widoczne są wyrażenia, które po przeliczeniu dają wartość przedmiarów w poszczególnych pozycjach. Podobnie funkcjonują inne widoki. Każdy z elementów kosztorysu posiada swoje właściwości. Na przykład każdy materiał ma swoją nazwę, cenę, indeks, jednostkę miary, normę zużycia i inne cechy. Aby maksymalnie ułatwić użytkownikowi dokonywanie modyfikacji tych danych, program został wyposażony w system zakładek i paneli, które można włączać i konfigurować zgodnie z własnymi upodobaniami i wymaganiami. Wygodne przełączanie pomiędzy poszczególnymi widokami umożliwia zestaw zakładek.

Norma Expert posiada wszystkie możliwości swoich poprzedniczek – Normy Pro i jej wcześniejszych wersji Normy 3 i Normy 2. Dzięki temu użytkownicy, którzy przyzwyczaili się do pewnej funkcjonalności, znajdą ją również w najnowszym programie.


Norma Expert. Katalogi – Tryb edycji
Rys. Athenasoft

Ponieważ jednak rozwój programu to nie tylko zmiana formy, ale też wprowadzanie nowych, przydatnych funkcji, Norma Expert potrafi coś, czego nie umie żaden z istniejących dotychczas na rynku programów. Należy tu wspomnieć o systemie rozliczania kosztów utylizacji odpadów. Jak wiadomo, każda inwestycja, a w szczególności taka, w skład której wchodzą roboty rozbiórkowe wiąże się z powstawaniem większej lub mniejszej ilości odpadów. Niektóre z nich, jak na przykład eternit lub papa zaliczane są do odpadów uciążliwych i jako takie wymagają specjalnej utylizacji. W związku z rosnącym znaczeniem wszelkich działań związanych z ochroną środowiska, inwestor musi w ramach dokumentowania inwestycji przedstawić plan pozbycia się odpadów. Tworząc kosztorys w programie Norma Expert można od razu określić ilość odpadów, które powstaną w trakcie robót, tworząc odpowiednie zestawienia. Dzięki temu przygotowanie dokumentacji związanej z utylizacją jest już tylko czystą formalnością.


Norma Expert. Panel właściwości
Rys. Athenasoft

Kolejną ważną nowością, która odróżnia Normę Ekspert od innych tego typu programów jest pełny edytor katalogów własnych. Dotychczasowe programy pozwalają na tworzenie katalogów własnych, ale są to jedynie zbiory pozycji niekatalogowych. W Normie Expert producent dostarcza użytkownikowi narzędzia do pełnej edycji katalogów. Jak doskonale wszyscy kosztorysanci wiedzą, istniejące katalogi nie zawsze precyzyjnie opisują wykonywane roboty, ponieważ zostały opracowane w czasach, gdy wiele stosowanych dziś technologii było jeszcze nieznanych. Można je jednak wykorzystywać jako wzorzec, na podstawie którego buduje się zbiory normatywów odpowiadające rzeczywistości. Norma Expert umożliwia utworzenie kopii istniejącego katalogu KNR i zmodyfikowanie go przez zastąpienie elementów RMS nowocześniejszymi, zmianę normatywów zużycia pojedynczo lub grupowo za pomocą współczynnika, usunięcie rozdziałów lub tablic nieaktualnych, wstawienie nowych itp. Co istotne, katalogi zmodyfikowane lub całkowicie od początku utworzone przez użytkownika, mogą posiadać pełną funkcjonalność, taką samą jak katalogi dostarczone przez producenta. Może w nich istnieć system wariantów, automatycznej modyfikacji pozycji, interpolacji i ekstrapolacji, czy kalkulatorów wyboru.

Winbud Kosztorys
Programy do kosztorysowania Winbud Kosztorys Prof i Start firmy Chandney Software powstały w oparciu o wcześniej zdobyte doświadczenia i skierowane są przede wszystkim do przedsiębiorstw z branży budowlanej. Zostały stworzone z myślą o najbardziej wymagających uczestnikach procesu budowlanego. Są doskonałymi narzędziami do wyceny i weryfikacji kosztorysów, szacowania kosztów napraw i remontów oraz kalkulacji inwestycji. Mają zastosowanie w kosztorysowaniu prac budowlanych, ziemnych, instalacyjnych, drogowych, elektrycznych i innych. Programy te były wielokrotnie nagradzane na różnych targach – zarówno budowlanych, jak i informatycznych.


Nowa wersja programu Winbud Kosztorys została wzbogacona
m.in. o możliwość wstawiania warunkowych współczynników korygujących
Rys. Chandney Software

Podstawą do sporządzania kosztorysów jest wbudowana w program baza normatywna (KNR, KNNR, PKZ, KNP), zawierająca opisy technologii robót wraz z określeniem zużycia środków produkcji na ustaloną jednostkę robót. Pogrupowanie katalogów wg wydawnictw (Wacetob, tzw. katalogi „ministerialne”, Orgbud) i rozbudowane mechanizmy wyszukiwania pozwalają na wygodne przeglądanie zawartości bazy i wybór odpowiedniego wariantu rozwiązania technologicznego. Oczywiście przedsiębiorstwa pracujące w oparciu o własne normy zakładowe mogą wprowadzać do systemu własne katalogi.

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wartość kosztorysu jest poziom cen. Winbud Kosztorys pozwala na wygodną obsługę dowolnej liczby cenników dla metody uproszczonej i szczegółowej kosztorysowania, oprócz importu cenników. Bistyp, Orgbud, Sekocenbud umożliwia tworzenie własnych cenników na podstawie cen zakupu dzięki komunikowaniu się z modułem gospodarki materiałowej przedsiębiorstwa – Handel Sage Symfonia. Tworzenie cenników rabatowych, wielowalutowość (automatyczne przeliczanie wartości w oparciu o tabele kursów walut), dostosowanie stawki roboczogodziny do wprowadzonej ręcznie końcowej wartości kosztorysu- to dodatkowe narzędzia ułatwiające szybkie przeliczanie kosztorysów w trakcie negocjacji cenowych. Korzystając z opcji wariantowania kosztorysów można również analizować wpływ zastosowania różnych wariantów (technologii) pozycji kosztorysowych.


Winbud Kosztorys. Wyszczególnienie robót
Rys. Chandney Software

Moduł Zaawansowanie umożliwia zaznaczenie ilości wykonanych prac (procentowo lub wartościowo) w określonym przedziale czasowym (rozliczeniowym), co pozwala na bieżącą kontrolę (w trakcie realizacji inwestycji) zużycia czynników produkcji w poszczególnych okresach rozliczeniowych, jak również zapotrzebowania na nie aż do zakończenia inwestycji.

Kosztorys Prof zawiera bogaty zestaw wydruków w formacie RTF importowanych przez wszystkie edytory i arkusze dostępne na rynku (książka obmiarów/przedmiarów, tabela elementów, zestawienia RMS, kosztorys ślepy, inwestorski, ofertowy, szczegółowy, powykonawczy, wykaz materiałów inwestora). Posiada również generator raportów, dający możliwość budowania własnych szablonów wydruków przy wykorzystaniu szerokiego zestawu funkcji wyświetlających wszystkie dane kosztorysu. Przyporządkowywanie pozycji do grup kosztowych (zgodnie z obowiązującym WKI), typów robót, obiektów, grup projektowych pozwala uzyskać różnorakie zestawienia kosztowe.

Współpraca programu Winbud Kosztorys z innymi aplikacjami odbywa się przez pliki TXT, DBF i XLS. Dzięki temu możliwa staje się integracja oprogramowania kosztorysowego z innymi systemami architektonicznymi, harmonogramami, arkuszami kalkulacyjnymi, bazami danych, systemami kosztorysowymi oraz system magazynowym Sage Symfonia Handel.

Rok 2009 to rok intensywnej pracy zespołu Chandney Software nad poprawą ergonomii pracy z systemem Winbud. Główny nacisk został położony na obsługę bazy katalogowej, czego efektem są m.in.:

• dodatkowe opcje przeszukiwania i filtrowania bazy KNR oraz bazy materiałowej,
• przeniesienie wyszczególnienia robót na zakładkę „Opis” pozycji z możliwością wydruku na kosztorysie,
• poszerzenie bazy KNR o nowe katalogi zawierające nowe technologie (np. Roboty izolacyjne w systemie „Bezpieczny Fundament Icopal”, Roboty murowe H+H, Osuszanie zawilgoconych lub zalanych wodą pomieszczeń w technologii firmy Belfor),
• system podpowiedzi z mechanizmem wyboru i wstawiania warunkowych współczynników korygujących, z proponowanej listy, z założeń ogólnych i szczegółowych KNR.

Wprowadzono również wiele udogodnień pod kątem obróbki kosztorysu oraz komunikacji z innymi programami:

• możliwość stosowania odwołań do obliczeń obmiarowych z innych pozycji kosztorysowych,
• optymalizacja importu/eksportu kosztorysów z/do innych programów kosztorysowych,
• dodatkowe szablony eksportu danych do MS Excel,
• dodatkowe szablony wydruków zestawień z kosztorysów.

Programy Winbud zostały dostosowane do pracy w środowisku Windows Vista oraz Windows 7.

System Kosztorysowania Uproszczonego Inwest
Program Inwest wersja 2.0 firmy Orgbud-Serwis przeznaczony jest przede wszystkim do ustalania planowanych kosztów robót budowlanych i prac projektowych, kiedy to kalkulację oprzeć trzeba na założeniach ogólnych. Inwest 2.0 służy również do szybkiego sporządzania kosztorysów inwestorskich, ofertowych i powykonawczych oraz wycen szacunkowych z zakresu wszelkich robót budowlano-montażowych, instalacyjnych, elektrycznych, energetycznych oraz drogowych.


Inwest 2.0. Podgląd cennika robót
Rys. Orgbud-Serwis

Zgodnie z takim przeznaczeniem programu, kalkulacja prowadzona jest metodą uproszczoną przy korzystaniu z dostępnych cenników robót, asortymentów, elementów lub obiektów – przy zachowaniu możliwości samodzielnego przeliczania cen każdej pozycji w oparciu o składowe kosztów bezpośrednich RMS oraz wprowadzone przez użytkownika narzuty i stawki.


Inwest 2.0. Podgląd cennika robót instalacyjnych
Rys. Orgbud-Serwis

Wersja systemu Inwest 2.0 wyróżnia się możliwością uwzględnienia czterostopniowej struktury przedsięwzięć budowlanych (zadania, budowy, obiekty, roboty), pozwalającej na swobodne ujmowanie dużych zadań inwestycyjnych. Inwest 2.0 pozwala na tworzenie różnorakich zestawień niezbędnych podczas ubiegania się o kredyt inwestycyjny (np. zestawienia planowanych kosztów robót), zestawień przerobu, udziałów i procentowego zaawansowania prac, terminów realizacji, informacji o wykonawcach, przy czym można je generować w skali wszystkich, lub też wybranych fragmentów zadania.

Funkcją przyspieszającą pracę jest automatyczne tworzenie kosztorysu „zbiorczego”, zasilonego informacjami z kosztorysów na poszczególne fragmenty zadania, który to kosztorys pozwala na dowolną korektę utworzonych w nim pozycji, dopisywanie nowych oraz zbiorczych zestawień. Kosztorysy opracowane w programie Inwest 2.0 mogą być zapisywane i czytane w najnowszych wersjach systemu Kobra. Możliwy jest też zapis i odczyt kosztorysów w formacie ATH, co zapewnia programowi Inwest 2.0 pełną uniwersalność zastosowań. Inwest 2.0 zapewnia eksport danych do programu Planista, w celu wykonania harmonogramu robót.


Inwest 2.0. IWNB - wskaźniki nakładów na obiekty budowlane
Rys. Orgbud-Serwis

Inwest 2.0 pozwala na korzystanie z kodów CPV dla zadania, budowy, obiektu, kosztorysu, stanów, elementów, asortymentów i pozycji złożonych oraz ze specyfikacji technicznych – dla stanów, elementów, asortymentów i pozycji złożonych.

Program umożliwia wprowadzanie wielu dodatków kwotowych oraz procentowych doliczanych do końcowej wartości kosztorysu.

Istotnym walorem programu jest możliwość wprowadzenia terminów wykonawstwa – rozpoczęcia i zakończenia robót, informacji o ich zaawansowaniu – w wymiarze procentowym lub rzeczowym, a także danych o wykonawcach i podwykonawcach robót oraz dostawcach urządzeń.

System Sekocenbud
Nie jest przesadą, że wszyscy związani z kosztami i cenami w budownictwie znają Sekocenbud. Oprócz wydawnictw cenowych od ponad 10 lat w jego ofercie znajdują się również programy komputerowe. W skład rodziny programów kosztorysowych SeKo wchodzą: SeKo Prix, SeKo Smart oraz program służący do szacowania wartości inwestycji i robót budwlanych – SeKo WKI-Plan.

SeKo Prix oraz SeKo Smart są bardzo nowoczesnymi produktami, nad których ciągłym rozwojem pracuje sztab ekspertów i programistów. Dbają oni żeby programy były zgodne z aktualnym stanem prawnym, oczekiwaniami użytkowników i wymogami stawianymi przez nowoczesny sprzęt komputerowy. Programy SeKo pozwalają na sporządzenie wszelkich rodzajów kosztorysów, na każdym etapie realizacji inwestycji swobodnie łącząc ze sobą szczegółową i uproszczoną metodę kosztorysowania. Oferują wiele form prezentacji kosztorysu, w tym przedmiar, widoki mieszane oraz zaawansowanie robót. Posiadają pełną bazę normatywną (ponad 265 katalogów KNNR, KNR, TZKNBK i innych), Wspólny Słownik Zamówień (CPV) oraz są na bieżąco aktualizowane (dwa razy w roku). Co jeszcze wyróżnia SeKo Prix i SeKo Smart na tle innych programów kosztorysowych?


SeKo Prix. Okno z otwartym kosztorysem
Rys. OWEOB Promocja

Praca programów kosztorysowych nierozerwalnie związana jest z korzystaniem z baz cenowych, również tych o najwyższym stopniu agregacji (ceny obiektów). Programy SeKo gwarantują bezproblemową współpracę z bazami Sekocenbudu. Ponadto współpracują również z cennikami wydawanymi przez inne firmy oraz pozwalają na tworzenie własnych baz cenowych (SeKo Prix). Niezwykle użyteczna jest jednoczesna możliwość wyceny kosztorysu na podstawie wielu uzupełniających się cenników, według hierarchii ustalonej przez użytkownika. Przy zakupie każdy użytkownik otrzymuje aktualny komplet baz cenowych Sekocenbud już w cenie programu, przy późniejszych aktualizacjach cenników przysługują mu specjalne rabaty (srebrny i złoty abonament).

SeKo Prix oraz SeKo Smart pozwalają na bezproblemową komunikację z innymi programami kosztorysowymi poprzez zapis i odczyt uniwersalnego formatu kosztorysowego .ath. Jest również możliwość przekazania wyniku swojej pracy osobom nie posiadającym programu kosztorysowego. W takim przypadku wykorzystuje się zapis w formacie przeglądarki internetowej (.html) oraz w formatach programów biurowych (.doc oraz .xls), dostępnych praktycznie dla wszystkich zestawień i widoków używanych w programie.


SeKo Prix. Cennik BCO
Rys. OWEOB Promocja

Nie wszyscy użytkownicy potrzebują najbardziej rozbudowanej wersji programu kosztorysowego z pełną bazą katalogów normatywnych, jaką jest SeKo Prix. Mogą wybierać pomiędzy pełną wersją programu, a wersjami zawierającymi mniejszą ilość katalogów (budowlaną, instalacyjną, elektryczną, standard i mini). Użytkownicy mają także do wyboru program SeKo Smart, zawierający pełną bazę katalogową, lecz nieco mniejszą ilość funkcji. Dla dużych firm dostępny jest program w wersji pozwalającej na pracę w technologii „terminal services”.

SeKo Prix zawiera także, pożyteczną funkcję porównywania pozycji znajdujących się w kosztorysie z pozycjami zawartymi we wzorcowej bazie normatywnej. Analizowane są zmiany nakładów, jednostek miary jak również opisów pozycji.


Przykładowe okno programu SeKo WKI-Plan
Rys. OWEOB Promocja

Dla osób zajmujących się szacowaniem nieruchomości oraz pracujących w branży ubezpieczeniowej przeznaczona jest rozszerzona wersja SeKo Prix Plus. Dzięki niej OWEOB Promocja może pochwalić się największym w kraju wdrożeniem (kilkaset stanowisk w jednej firmie).

OWEOB Promocja jest twórcą pierwszego w Polsce programu do obliczania wartości kosztorysowej inwestycji – SeKo-WKI. Obecnie oferuje jego następcę – SeKo WKI-Plan. Program ten w połączeniu z bazami cenowymi Sekocenbud (zwłaszcza specjalnie do tego celu dedykowaną WKI – Wartość Kosztorysowa Inwestycji) jest niezastąpionym narzędziem dla biur projektów oraz wszystkich zajmujących się przygotowaniem inwestycji.

Samolicz kosztorysowy Sykal
Stanek S.A. (dawniej Softbud – Biuro Oprogramowania dla Budownictwa) od ponad 20 lat oferuje system kosztorysowania robót budowlanych pod nazwą Samolicz kosztorysowy Sykal.

To pełne i kompleksowe know-how w zakresie kosztorysowania oraz wyceny robót i obiektów budowlanych, dzięki wyposażeniu w jedyne w Polsce kompletne (stanowiące całość) i komplementarne (wzajemnie się uzupełniające) bazy normatywno-cenowe.

Systemy kosztorysowania różnią się od innych programów komputerowych – „pracują” na olbrzymich bazach normatywno-cenowych, trudnych i „skomplikowanych” w tworzeniu i obsłudze. Dlatego funkcjonuje na rynku jedynie kilka takich systemów i wszystkie one (także Sykal) liczą kalkulacje na zdezaktualizowanej, pochodzącej z lat 80. i „zdewastowanej” w latach 90. bazie norm. Wszystkie (choć już nie Sykal) mają też jedną, zasadniczą wadę – brak indeksów materiałów i sprzętu.

Sykal, jako jedyny w Polsce system kosztorysowy, był od podstaw zaprojektowany dla rzeczywiście komputerowego sporządzania (samoliczenia) kosztorysów. Prawdziwie automatyczne podstawianie wszystkich cen umożliwiają zawarte w nim, i dawno zrealizowane rozwiązania:

• specjalnie opracowane zbiory indeksowe materiałów i sprzętu,
• uszczegółowiona baza norm prostych KNR wypełniona indeksami jw.,
• wbudowane, nieomal kompletne cenniki nakładów rzeczowych (materiałów i sprzętu) oparte również na zbiorach indeksowych jw.,
• wbudowane, kompletne cenniki robót dla kosztorysu uproszczonego.

Najistotniejszą część systemu stanowią jedyne w kosztorysowaniu w Polsce indeksy materiałów i sprzętu, a szczególnie indeks materiałowy (wzorowany na CMB, CMI i CME). Indeks opracowany wg wszelkich zasad systematyki (czyli uporządkowany i sensownie pogrupowany, co ogromnie ułatwia wyszukiwanie i wybór). Na dodatek zawierający zbiory materiałów konkretnych, szczegółowych (jak w obrocie i produkcji budowlano-montażowej).

Komplet podstaw cenowych stanowi najsilniejszą „broń” Samolicza Sykal. Obejmuje zestaw cenników materiałów i sprzętu, zawierających ceny niemal wszystkich pozycji występujących we wszystkich normach (i jeszcze wiele dodatkowych, przydatnych dla podmian i modyfikacji).

Cenniki aktualizowane są na bieżąco w abonamencie kwartalnym.

Z kolei w bazie norm – do ich zawartości, w miejsce i obok występujących w KNR uśrednionych symboli nakładów (ETO), wprowadzono symbole konkretnych materiałów i sprzętu, tworząc w razie potrzeby różne warianty danej normy. Dzięki temu już samo wskazanie normy w Samoliczu wystarcza, by komputer mógł sam policzyć jej konkretną wartość.

Powyższa organizacja (i zawartość) baz danych Samolicza Sykal umożliwiła wyjście na przeciw zmieniającym się trendom w kosztorysowaniu i opracowanie zbioru cen jednostkowych robót, zawierającego niemal komplet cen robót (ok. 120 tys. pozycji). Cennika idealnego, gdy przechodzimy z kosztorysowania szczegółowego – na uproszczone (i wskaźnikowe), obowiązujące w Europie i na świecie, określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 18 maja 2004 r. w sprawie metod i podstaw sporządzania kosztorysu.

Unikalną cechą cen robót w Samoliczu jest możliwość prostej modyfikacji tych cen na poziome każdego kosztorysu, przez zmianę użytych stawek i narzutów. Dla dalszego dostosowywania Samolicza Sykal do nowych trendów zapoczątkowano tworzenie zbiorów norm złożonych, elementów scalonych i obiektów oraz ich cenników. Obecnie opracowane zostały normy i cenniki elementów scalonych i obiektów dla zakresu podstawowych robót (budowlanych, instalacyjnych i elektrycznych), w tym dla znaczącej grupy robót inżynieryjnych (wodociągowych, kanalizacyjnych, sieci cieplnych).

Niestety, dalsze prace modernizacyjne i rozwojowe utknęły (bo musiały utknąć) na tej kompletnie zdezaktualizowanej, i zdewastowanej bazie normatywnej oraz na bezwzględnej konieczności gruntownej, (ale „gigantycznej”) przeróbki na nową, aktualną i uporządkowaną bazę. Na które to „gigantyczne” działania potrzebne są równie „gigantyczne” kapitały.

Firma Stanek S.A. jako jedyna uczyniła już wysiłek i poniosła nakłady na tę modernizację i rozwój, podejmując jednocześnie (w celu pozyskania potrzebnego kapitału z giełdy) działania do wejścia na rynek akcji NewConnect. Dostępna jest także sieciowa wersja Samolicza – Samolicz Kosztorysowy e-Sykal. Umożliwia wszystkim i wszędzie (z każdego komputera, przez Internet) policzenie dowolnego kosztorysu na pełnej bazie normatywno-cenowej, w formie usługi dostępnej za dosłownie kilka zł. Od strony użytkowej jest to dokładnie ten sam Samolicz, różniący się jedynie formą własności. Program Sykal wymaga zakupienia i zainstalowania go na własnym komputerze. Z kolei e-Sykal może pobrać każdy za darmo, uruchomić z jakiegokolwiek komputera podłączonego do Internetu i „od ręki” sporządzić dowolny kosztorys. Dopiero wykonanie ostatecznego wydruku wiąże się z uregulowaniem niewielkiej opłaty za skorzystanie z usługi w danym miesiącu.